Araştırmacı-yazar Mevlüt Kaya’dan Giresun ve Karadeniz tarihine yönelik kapsamlı bir araştırma daha yayınlandı. Daha önce Çepniler, Anadolu yangınları, İzmir yangını, Ermeni ve Rum tehcirleri, Fındık ziraatinin tarihi, Giresun’da yer adları ve Türk boylarının dağılımına yönelik tarihi, kültürel ve antropolojik araştırmaları kitap ve akademik makale olarak yayınlanan Kaya’nın sekizinci kitabı piyasaya çıktı. Son yıllarda Eynesil yöresi tarihi ve kültürü ile ilgili arşiv ve saha araştırmasına ağırlık veren Kaya, Eynesil Tarihi ve Kültürü adlı kitabını Arı Sanat yayınlarından çıkardı. Çalışma, 16.5-23.5 boyutlarında olup, 464 sayfadan oluşmaktadır.
Aynı zamanda Giresun Üniversitesi Eynesil Meslek Yüksekokulu’nda Tarihçi-Öğretim Elemanı olan Kaya, Eynesil kitabının araştırma sürecinde Osmanlı ve Cumhuriyet arşivlerinden, milli ve yerel kütüphanelerden, gazete arşivlerinden, halk anlatılarından, eski yapı kalıntılarından, askeri arşivlerden, şimdiye dek ulaşılamamış yazılı ve sözlü hatıralardan, eski mektup ve notlardan, eski resimlerden ve daha pek çok kaynaktan beslenmiş olduğunu belirtti. Kitabın araştırma ve basımında emeği geçen Eynesilli kişi, kurum ve kuruluşlara ayrıca teşekkür ettiğini söyledi. Kitapta, eskiçağlardan 2000’lere dek Eynesil tarihi ve kültürüne yönelik bilgiler kapsamlı bir biçimde ele alınmıştır. Kitaptaki belli başlı konular şöyledir:
Eynesil adının menşei, Eynesil’in tarihçesi, Trabzon’un fethine kadar Eynesil-Görele yöresi, Trabzon’un fethinden sonra yörede durum, Birinci Dünya Savaşı yıllarında Eynesil-Görele yöresi, Karamürtezaoğlu Deli Bilal destanı, Milli Mücadele döneminde Eynesil-Görele yöresi, Eynesil’in idari, coğrafi ve iktisadi durumu, 1907’de Sisdağı yöresinde yabancıların yaptığı botanik araştırmaları, Eynesil şiirleri, Eynesil’de eski gelenek ve uygulamalar, yaylacılık geleneği, Eynesil’e dair sayısal veriler, röportajlar, Eynesil’de sivil toplum örgütleri, Eynesil’de eğitim durumu, Eynesilli şehit ve gaziler, Eynesilli hayırseverler ve din adamları: vakıflar ve bağışlar, Eynesil’de yaşayan sülaleler, Eynesil yöresinde atma türküler, Eynesil’de imece ve coşturuculuk geleneği, Eynesil’de bazı kültürel eserler, basında Eynesil, spor tarihi, Eynesil’de zaman ve halk takvimi, Eynesilli Köseoğlu Osman’ın hatıratı, Ören beldesinde sosyokültürel durum, Eynesil-Ören sözlükçesi, fotoğraflarla Eynesil’de eski evler, kemer köprüler ve çeşmeler…