(Geçen haftanın devamı)
Şebinkarahisar Halkevi Başkanlığı, 1 Şubat 1950’de ilçede, 20 kişinin başvuru yaptığı okuma yazma kursunun faaliyete geçmesi için Ankara’dan, parti genel sekreterliğinden tahsisat yapılarak gerekli iznin verilmesini talep etmiştir:
“27/12/949 Tarih ve 7/3173 nolu buyruklarınız 25/1/950 tarihinde alınmıştır. Türkçe okumak yazma kursu açılması için Milli Eğitim memuru ile temasa geçilmiş ve halk evimizce gerekli ilânlar yapılmıştır. Şimdiye kadar yirmi kimse müracaat etmiştir. Bu miktarın 30 za çıkacağı tahmin edilmektedir. Bir an evvel işe başlanabilmesi için gerekli emrin ve tahsisatın telle verilmesine yüksek müsadelerinizi diler saygılarımı arz ederim. Halk evi başkanı İbrahim Ünal” (BCA, 490 01 00 00 1055 1050 3 7).
Şebinkarahisar’ın okuma yazma kursu talebine karşılık, Ankara’dan gönderilen 18 Mart 1950 tarihli ve Bursa Milletvekili Fahri Bük imzalı cevapta, “27.12.1950 tarih ve VII/3173 sayılı genelgemiz üzerine (Türkçe Okuma ve Yazma Kursu)nun geç kalınmış olması sebebiyle bu yıl için açılmasının uygun görülmediğini bildirir, sevgiler sunarım.” yazılmıştır (BCA, 490 01 00 00 1055 1050 3 6).
Bulancak Halkevi Başkanı Reşat Bey’in Ankara’ya, parti genel sekreterliğine gönderdiği 18 Mart 1950 tarihli telgrafta da “Evimiz 7/3174 Sayılı Tamim gereğince Ocak 1950’den itibaren Türkçe kursu ile beraber yabancı dil ve resim kurullarını da açarak elli iki öğrenci ile beraber faaliyetine devam etmektedir. Gereken öğretmen ücretinin gönderilmesine müsaadelerinizi dilerim. Halkevi Başkanı Reşat” (BCA, 490 01 00 00 1055 1050 3 5) şeklinde bir talep vardı. Ancak Şebinkarahisar Halkevine verilen cevapta olduğu gibi Bursa Milletvekili Fahri Bük’ün imzasıyla, Ankara’dan; “geç kalınmış olması sebebiyle bu yıl için açılmasının uygun görülmediği” bildirilmişti. Ayrıca ilgili belge üzerindeki el yazısı not da şöyleydi: “Not: Kurs açtığınızı bildirmekte çok geç kalmış olmanız sebebiyle elde ödenek kalmamış ve dileğinizin yerine getirilmesine imkân bulunamamıştır.” (BCA, 490 01 00 00 1055 1050 3 4).
Halkevleri ve Halkodaları, pek çok kuruluş gibi, dönemin ekonomik buhranından olumsuz etkilenmişti. İkinci Dünya Savaşı’nın birçok alanda getirdiği buhran, ister istemez ekonomiye de yansımıştı. Ancak bu en zor dönemlerde bile halkı okuma yazma öğrenmesine yönelik girişimler art planda kalmamıştı.
Giresun’da halk odalarının işleyişinin ekonomik bir yansıması niteliğindeki bir belge de Görele’nin Karaburun köyünde bir kahvehanede açılan halkodasının kira bedelinin verilmediğine yöneliktir. Halkodası olarak kullanılan kahvehanenin sahibi, üç yıl kirası ödenmemek suretiyle mağdur edilmiştir. Elbette ki bu durum bir ayrıntıdır ve her yerde bu tür olaylarla karşılaşılmamıştır. Ancak okuma yazma kurslarının açıldığı bu zorlu döneme bir başka pencereden de bakmak gerekir ki, konu bütünlüğüne katkısı olabilsin.
Karaburun köyünde kahvehanesi Halk okuma odası olarak kiralanan ve üç yıl boyunca kirası ödenmeyen H.Ö. adlı vatandaş (tam adını aktarmıyoruz), yaşadığı ekonomik sorunu gidermek için Ankara’ya, parti genel sekreterliğine, 14 Ağustos 1950’de şöyle bir mektup yazmıştır:
“Köyümüzde açılan halk okuma odası bundan üç yıl evvel kahvehanemde tahsis edilen bir odaya nakledilmiştir. Kâza Cumhuriyet Halk Partisi üç yıldan beri mükerreren müracaat ettiğim halde bana icar bedeli vermemektedirler. Benim gibi fakir bir köylünün binasını üç yıldan beri icarsız olarak işgal etmeği Cumhuriyet kanunları hiçbir suretle tecviz edemiyeceğinden üç yıllık icar bedeli tutarı olan üç yüz liranın bana verilmesi için gereğinin yapılmasına emir ve müsaade buyrulmasını saygılarımla arz eylerim. Görele- Nefsi Karaburun Köyünden H.Ö.” (BCA, 490 01 00 00 1055 1050 3 3).
31 Ağustos 1950’de genel sekreterlikten, Kırşehir Milletvekili H. Sezai Erkut imzasıyla, mağdur olan H.Ö. adlı vatandaşın mektubuna olumlu cevap verilerek, alacağının ödenmesi yönünde Giresun’daki ilgili makama durumun bildirildiği yazılmıştır (BCA, 490 01 00 00 1055 1050 3 2). Giresun İl İdare Kurulu’na yollanan, H. Sezai Erkut imzalı ve 31 Ağustos 1950 tarihli yazıda da H.Ö. tarafından gönderilen mektuba istinaden; “üç yıldan beri halkodasının kahvehanesinde çalıştığından ve icar bedeli olan 300 liranın verilmediğinden şikayet edilmektedir. Bu işin tetkik edilmesini ve bir alacağı varsa ödenmesini ve karşılıksız masraflara girişilmemesini rica eder, sevgiler sunarım.” yazılmıştır (BCA, 490 01 00 00 1055 1050 3 1).