1930’lu yıllar, köylerde ve kaza merkezlerinde okul ve öğrenci sayısının hızla arttığı, mevcut okul binalarının ve öğretmen sayısının eğitime yönelik talepleri tam anlamıyla karşılamaya yetmediği yıllardır. Eğitime olan talebin giderek arttığı, kırsal kesimin istikbali tahsilli olmada görmeye başladığı bu zamanlarda, köy insanının, “tahsilli olmanın” hem memlekete hem de kendilerine yarar sağlayacağı bilinciyle, kendi emekleriyle köy okulları inşa ettikleri, öğretmen istedikleri dönemlerdir. Köylerde insanlar, dağlardan taş kırıp, sırtlarıyla taşıyarak duvarlar örüp, çatı çatıp el birliği ile okul binası yapmışlar ve yaptıkları okula öğretmen istemişlerdir. Kazalarda da okulların yapılması adına yetkili kişi ve kurumlar, halkın da arzu ve destekleri doğrultusunda okul yapım hızını veya bina tedarikini olabildiğince arttırarak çalışmışlardır.
Bu yazıda, dönemin yerel basınından aktaracağımız Görele ve Tirebolu’da modern birer okul yapılacağı haberi, zamanın koşullarında sürdürülen eğitim çalışmaları hakkında önemli bilgiler içermektedir. Söz konusu haber şöyledir:
“Görele, Tirebolu merkezlerinde modern birer okul yapılacak.
Mevcut okulları kâfi gelmeyen bu iki kazanın okul ihtiyacı bu yıl önlenecektir.
Görele ve Tirebolu kaza merkezlerinde ikişer okul vardır.
Fakat buralardaki mektep binaları da hemen Giresun şehrindeki eski yapıların aynî, hatta az daha fenadır. Hele Görele’nin Cumhuriyet mektebi, hiç razı olmıyacağımız bir biçimdedir. Tirebolu okul yapıları önünde de aynı hassasiyeti göstermek ihtiyacı duyulmaktadır.
Bu kasabalardaki okul durumunu yakından tetkik eden valimiz, buralarda birer modern okul yaptırmağı kararlaştırmışlardır.
Kültür işlerinin tanziminde ve düzenle başarılmasında yaratıcı âmil olan kültür direktörümüz, alâkadarların müzaheretlerini temin ederek köylerimize övünülecek kültür abideleri dikilmesi muvaffakiyetini göstermiştir.
Köyde uyanan bu yapıcılık fikri, bize her yıl kıymetli eserler yani okul binaları veriyor… Şunu itiraf ederiz ki, köylünün yaptırdığı okullara öğretmen yetiştirilemiyor.
Okullarını yapan bütçe darlığından öğretmen verilmeyen köylerimiz az değildir.
Kasabalarımızda vaziyet böyle değildir. Mektep yaptırmak yükü hususi idareye tahmil edildiği için mektep vaziyetine karşı halk alâka göstermemiş, lakayd kalmışlardır… Şimdiye kadar da hususi idare gücünün yettiğinden ileri gidememiş ve kasaba okullarımız maalesef eski binalar içinde kalmıştır…
Bilhassa Tirebolu ve Görele kazamızda bina vaziyetleri tahammül edilmez bir hale gelmiştir.
Vilayet, bunun için işe, bu sakınılmaz ihtiyaçtan başlamak zaruretini duymuştur. Muvaffakiyetler.” (Akgün, 13 Ağustos 1936).
Görele merkezi tarihsel süreçte, konumu ve çevresine göre gelişmişliği bakımından; bugünkü Eynesil, Çavuşlu, Çanakçı ve Görele köylerinden oluşan bir havzanın halkının eğitim, sağlık, ticaret gibi işlerinde bir araya geldiği yer olmuştur.
Tirebolu da aynı şekilde; bugünkü Doğankent, Espiye, Güce, Yağlıdere ve Tirebolu köylerinden oluşan büyük bir havzanın merkezi durumundaydı. Dolayısıyla hem Görele hem de Tirebolu’da dışarıdan gelen öğrencilerle kalabalıklaşan, git gide kapasitesi yetmeyen okulların sayısı arttırılmalıydı. Bu merkezlerdeki ikişer adet okul, yıldan yıla artan öğrencilerin talebini karşılayamıyordu. Yukarıdaki haberde aktarıldığı üzere, mevcut okul binaları, özellikle de Görele’deki bir okul binası oldukça eski durumdaydı. Dönemin Giresun Valisi Feyyaz Bosut, konuya dair yaptığı inceleme sonucunda, Tirebolu ve Görele merkezlerinde birer adet yeni okul yapılmasına karar vermişti.
Yukarıdaki haber metninde yer alan; köylerde “yapıcılık fikri”nin uyandığı; bunun memlekete “her yıl kıymetli eserler yani okul binaları” kazandırdığı ve “köylünün yaptırdığı okullara öğretmen yetiştirilemediği” hususu, köy halkının 1930’larda eğitime yönelik yoğun taleplerin bir göstergesidir. Kaza merkezlerinde de eğitime yönelik talep fazladır ancak bu merkezlerde, okul yapma işi özel idarelere yüklendiği için merkezlerde yaşayan halk bu faaliyetlerin doğrudan içinde olamamıştır.